Perfekcjonizm – definicja, objawy, leczenie

Nadmierny perfekcjonizm – co to za problem?

Nadmierny perfekcjonizm (lub też perfekcjonizm kliniczny) to zaburzenie, które charakteryzuje się obsesyjnym dążeniem do nieosiągalnych standardów. Jednocześnie może towarzyszyć mu paraliżujący lęk przed porażką. Osoby, które cierpią na nadmierny perfekcjonizm, uzależniają poczucie własnej wartości wyłącznie od osiąganych sukcesów.

Osoby cierpiące na toksyczny perfekcjonizm często wpadają w błędne koło, które polega na tym, że im bardziej się starają, tym większy odczuwają niepokój i tym więcej wymagają od siebie.

Przyczyny perfekcjonizmu klinicznego – skąd bierze się nadmierny perfekcjonizm?

Przyczyny nadmiernego perfekcjonizmu mogą mieć swoje źródło zarówno w wychowaniu i doświadczeniach z przeszłości, jak i bieżącym kontekście społeczno-kulturowym.

Doświadczenia z dzieciństwa jako źródło perfekcjonizmu klinicznego

Nadmierny perfekcjonizm może wynikać m.in. z systemu nagród i kar, stosowanego w okresie dorastania. Mogą przyczyniać się do niego również krytyczni rodzice i rywalizacja z rodzeństwem. Inne przyczyny nadmiernego perfekcjonizmu w tym obszarze to także warunkowa akceptacja ze strony rodziców czy modelowanie perfekcjonistycznych zachowań.

Kontekst społeczno-kulturowy

Nadmierny perfekcjonizm może mieć swoje źródło w dążeniu do wyidealizowanych i nieosiągalnych wzorców, które występują w mediach społecznościowych. Jego przyczyny mogą tkwić również w systemie edukacji, który premiuje wyniki, a nie sam proces uczenia się.

Niepoprawne wzorce myślenia

Perfekcjonizm kliniczny może być wzmacniany także przez mechanizmy podtrzymujące, takie jak np.:

• chwilowa ulga po osiągnięciu sukcesu;
• unikanie sytuacji o wysokim prawdopodobieństwie porażki;
• interpretowanie każdego sukcesu jako niedostatecznie dobrego.

Osobowość

Nadmierny perfekcjonizm może być motywowany również przez cechy osobowości, takie jak m.in. sumienność, skłonność do zamartwiania się, wrażliwość na krytykę czy silna potrzeba kontroli i przewidywalności. 

Perfekcjonizm – objawy

Perfekcjonizm kliniczny może dawać rozmaita objawy, które dotyką różnych obszarów samopoczucia czy zdrowia psychicznego i fizycznego, a także funkcjonowania w społeczeństwie czy nawet życia  zawodowego.

Fizycznymi objawami perfekcjonizmu klinicznego mogą być np.:

• przewlekłe napięcie mięśniowe, szczególnie w okolice karku i szyi;
• bezsenność i trudności z zasypianiem wskutek intensywnego analizowania zdarzeń z minionego dnia;
• przewlekły stres i wynikające z niego bóle głowy;
• problemy żołądkowo-jelitowe, również wywołane przewlekłym stresem;
• osłabienie układu immunologicznego.

Perfekcjonizm może utrudniać również nawiązywanie relacji międzyludzkich. Trudności, które mogą wskazywać na ten problem, to:

• strach przed okazaniem słabości wobec nowo poznanych ludzi;
• mocno skonkretyzowane oczekiwania wobec partnera, które prowadzą do rozczarowania;
• trudności przyjmowaniu krytycznej oceny działań lub zachowania;
• izolacja społeczna, spowodowana lękiem przed oceną.

Nadmierny perfekcjonizm może powodować też trudności w życiu zawodowym. Do najczęstszych należą:

• niedotrzymywanie terminów, spowodowane ciągłym niezadowoleniem z osiąganych rezultatów;
• nadmierne wymagania wobec współpracowników, wywołujące konflikty w zespole;
• wypalenie zawodowe;
• niechęć do delegowania zadań i nieufność wobec współpracowników;
• brak cieszenia się z sukcesów.

Jak przestać być perfekcjonistą? Skuteczne metody terapii

Jedną ze skuteczniejszych metod leczenia nadmiernego perfekcjonizmu jest terapia poznawczo-behawioralna. W trakcie terapii pacjent, wspólnie z psychoterapeutą, rozpoznaje utrwalone, sztywne przekonania perfekcjonistyczne, które często opierają się na myśleniu zero-jedynkowym. Dzięki technikom restrukturyzacji poznawczej pacjent uczy się zauważać te schematy, poddawać je w wątpliwość i stopniowo zastępować bardziej realistycznymi, wspierającymi sposobami myślenia.

Wraz z postępem terapii pacjenci zwykle zauważają większą elastyczność poznawczą, większą akceptację własnych potknięć oraz poprawę codziennego funkcjonowania. Słabnie także skłonność do odkładania zadań na później oraz nadmiernej, paraliżującej samokrytyki.

Leczenie perfekcjonizmu w Ośrodku Dobrej Terapii we Wrocławiu

Zauważasz siebie objawy, które mogą wskazywać na nadmierny perfekcjonizm? Warto skonsultować się ze specjalistą, zanim perfekcjonizm kliniczny spowoduje u Ciebie poważniejsze problemy i trudności natury psychicznej.

W walce z nadmiernym perfekcjonizmem pomogą Ci psychologowie i psychoterapeuci z Ośrodka Dobrej Terapii we Wrocławiu. Na konsultację ze specjalistą możesz umówić się:

• telefonicznie, pod numerem 692 580 241;
• mailowo pod adresem kontakt@osrodekdobrejterapii.pl;
• wypełniając formularz elektroniczny.

Nasze placówki znajdują się przy:

• Placu Teatralnym 3 (3 piętro), 50-055 Wrocław, godziny otwarcia 8:00-20:00;
• ul. Szczytnicka 36/2 13, 50-382 Wrocław, godziny otwarcia 8:00-16:00.

W Ośrodku Dobrej Terapii we Wrocławiu staramy się zapewnić możliwie jak najkrótsze terminy terminy wizyt u psychologów i psychoterapeutów, którzy specjalizują się w leczeniu perfekcjonizmy klinicznego.